Madaxweynaha Faransiiska Nicolas Sarkozy ayaa sheegay in ciidamada Kumaandooska Faransiiska ay xoog ku galeen dooni shiraac ah si ay u soo furtaan labo dalxiisayaal Faransiis ah oo gacanta ugu jiray burcad badeed Soomaali ah oo aad u hubeysan.
Inta la xaqiijiyay hal ruux oo burcad badeed ah ayaa ku dhintay 10 kalana waa la qabtay kadib birta oo socotay muddo XNUMX daqiiqo ah. Dadka la qafaashay ayaan waxba gaarin.
Iyagoo taageero ka helaya markab dagaal oo Faransiisku leeyahay meel u dhow, ilaa sodon ka mid ah ciidamada kumaandooska ayaa si xoog ah u qabsaday burcad-badeedda. Waxay taageero ka heleen Jarmalka iyo Malaysia, sida ay sheegtay Elysée.
Hawlgalka samatabixinta ayaa kusoo beegmaya iyadoo la sheegay in la qabtay markab kiimiko ah oo ka diiwaan gashan Hong Kong, isla markaana 22 shaqaale ah oo la socday lagu qafaashay isla aagga.
"Faransiiska ma ogolaan doono in dambiyada la bixiyo," ayuu yiri Mr Sarkozy, oo soo diray cutubka ciidamada kumaandooska ka dib markii uu helay xogta ah in budhcad-badeeddu ay ku soo wajahan yihiin saldhig xeebeed aad loo ilaaliyo, halkaas oo dadaallada samatabbixintu ay aad uga khatar badnaan lahayd.
"Hawlgalkani wuxuu digniin u yahay dhammaan kuwa ku hawlan fal-dambiyeedka," ayuu yiri madaxweynaha Faransiiska, oo ku baaqay dadaal caalami ah oo lagu ilaalinayo maraakiibta ku sugan Gacanka Cadmeed ee ay budhcad-badeeddu ku badan tahay iyo nawaaxigeeda - oo loo arko inay yihiin kuwa ugu khatarta badan adduunka.
"Tani waa baaq ku saabsan abaabulka beesha caalamka," ayuu yidhi.
Afduubayaashu waxay Jean-Yves Delanne iyo xaaskiisa Bernadette ka soo qabteen doontooda 52-foot ah ee Carré d'As 2-dii Sebtembar. Mr Sarkozy ayaa xaqiijiyay in la dalbaday lacag madax furasho ah, balse ma uusan bixin faah faahin dheeri ah.
Burcadbadeedda ayaa la qabtay xilli ay ku sii jeedeen saldhigga xeebta ee degmada Eyl, ee gobolka Waqooyi Bari ee Soomaaliya ee Puntland.
La haystayaasha la sii daayay ayaa waxay ahaayeen dad doon doon ah oo ku noolaa Tahiti, waxayna ka sii gudbeen gacanka Cadmeed, iyagoo ka soo amba baxay dalka Australia, iyagoo ku sii jeeday dekedda La Rochelle ee dalka Faransiiska, markii la qabtay.
Doontii ay wateen ayaa dib loogu celiyay Jabuuti, halkaasoo Faransiisku saldhig ciidan ku leeyahay.
Burcadbadeedda ayaa ku sii jeeda dalka Faransiiska, halkaasoo ay ku biiri doonaan lix kale oo lagu qabtay howlgalkii cajiibka ahaa ee uu Faransiisku ka sameeyay bad-baadinta dhulka horraantii sannadkan.
Kumaandooska Faransiiska ayaa soo farageliyay 11-kii April kadib markii burcad badeed Soomaali ah ay gacanta ku dhigeen markab nooca raaxada ah oo laga leeyahay dalka Faransiiska, Le Ponant iyo 30-shaqaale ah oo la socday, kuwaasoo muddo toddobaad ah afduub ahaan u haystay.
Maamulka Puntland ayaa soo dhaweeyay howlgalkii ugu dambeeyay ee ciidamada Faransiiska.
“Dawlad goboleedka Puntland waxay dhiirigelinaysaa tillaabooyinkan oo kale, waxayna ugu baaqaysaa dawladdaha kale ee muwaadiniintooda lagu haysto inay sidaas oo kale sameeyaan,” ayuu yidhi la-taliyaha madaxweynaha.
Hadalkiisa ayaa yimid iyadoo ay socdaan dadaallo lagu doonayo in lagu sii daayo dhowr markab oo kale oo weli ku jira gacanta burcadbadeedda aagga - kii ugu dambeeyay waa markab kiimiko ah oo ka diiwaan gashan Hong-Kong.
"Dhacdadu waxay ka dhacday marinka amniga badda oo ay ilaalinayaan ciidamada isbahaysiga ee badda," ayuu yiri madaxa Xarunta Warbixinta Budhcad-badeedda ee Xafiiska Caalamiga ah ee Badaha. “Xaaladda ( Gacanka Cadmeed) waa khatar. Waxaan u soo jeedinaynaa QM iyo beesha caalamka ee hantida badda ku leh gobolka inay joojiyaan khatartan,” ayuu yidhi.
Ku dhawaad 50-markab oo u badan maraakiib ganacsi ayay budhcad-badeeddu ku weerareen meel 2,300 oo mayl xeebaha Soomaaliya ka baxsan tan iyo bilowgii sanadkan, tobaneeyo kalena waa la qabtay. Sida uu sheegay Mr Sarkozy, burcadbadeedda Soomaalida ayaa hadda gacanta ku haya 150 qof iyo ugu yaraan 15 markab.
Doon kalluumeysi oo laga leeyahay dalka Faransiiska ayaa Sabtidii lagu weeraray meel 700 KM u jirta xeebaha Soomaaliya. Budhcad badeeda ayaa sii xoogaysanaya waxayna hadda bartilmaameedsanayaan doomaha ku sugan dhul baaxadiisu le’eg tahay Faransiiska oo ka baxsan xeebaha Soomaaliya.
Markabka hooyooyinka ee burcad badeedda ayaa looga shakisan yahay inuu ka howlgalo deegaankaas, isagoo marka uu arko markab meesha marayay soo diraya doomo yar yar oo dheereeya oo aad u hubeysan.
Sabtidii markab shidaal oo ay Japan leedahay ayaa rasaas lagu furay, halka markab laga leeyahay Spain la beegsaday todobaadkii hore.
Bishii June, Golaha Ammaanka ee Qaramada Midoobay ayaa si wadajir ah u ansixiyay qaraar ogolaanaya in maraakiibta dagaalka ee ajnabiga ah ay soo galaan badda Soomaaliya iyagoo ogolaansho ka haysta dowladda. Si kastaba ha ahaatee, imminka waxaa aad u yar maraakiib dagaal oo ajnabi ah oo gaaf wareegaya aaggaas.
Wasiirada arrimaha dibadda ee Yurub ayaa Isniintii isku raacay in la sameeyo unug gaar ah oo isku xira howlgalka la dagaalanka burcad badeeda Soomaalida, taasoo sare u qaadeysa suurtagalnimada howlgalka mustaqbalka ee ciidamada badda ee Midowga Yurub.
