Madaxweynaha Nigeria ayaa dhaqan galiyay hakinta ku meel gaadhka ah ee saraakiisha dawlada ee ay maalgaliyaan safarada caalamiga ah si ay u dhimaan kharashaadka maamulka inta lagu jiro sicir bararka maciishada. Tallaabadan ayaa dhaqan gal noqon doonta laga bilaabo 1-da Abriil muddo saddex bilood ah, sida lagu sheegay wareegtada ay daabacday warbaahinta maxalliga ah, sida uu sheegay Femi Gbajabiamila, Madaxa Shaqaalaha ee Madaxtooyada.
Madaxweynaha Bola TinubuGo'aanka ah in wax laga beddelo kharashaadka safarka waxaa keenay walaaca laga qabo kororka kharashaadka iyo baahida xubnaha golaha wasiirrada iyo madaxda MDAs (Wasaaradaha, Waaxyaha iyo Hay'adaha) inay xoogga saaraan waajibaadkooda gaarka ah ee horumarinta adeeg bixinta, ayaa lagu yiri bayaanka.
Madaxweynaha Nigeria iyo kooxdiisa ayaa si weyn loogu dhaleeceeyay safarrada caalamiga ah ee joogtada ah. Tusaale ahaan, Noofambar la soo dhaafay, waxay u direen in ka badan 400 oo qof si ay uga soo qaybgalaan COP28 shirka cimilada ee Dubai. Intaa waxaa dheer, waxaa jiray cadho weyn oo dadweyne oo ku saabsan habaynta waaxda guud ee xisaabiyaha ee barnaamijka tababarka ee UK ee guddiyada maaliyadda ee dhammaan 36-ka gobol ee Nigeria, iyo sidoo kale saraakiisha kale ee dawladda.
Sida laga soo xigtay warbaahinta gudaha, waxaa la sheegay in Tinubu uu safar dibadda ah ku baxay in ka badan 15 tan iyo markii uu xafiiska la wareegay bishii May ee sannadkii hore. Qarashka ku baxay safarka madaxweynaha, ayaa lagu soo waramayaa in uu gaarayay ugu yaraan 3.4 bilyan oo naira ($2.2 milyan) oo uu ku baxay safarrada gudaha iyo dibaddaba lixdii bilood ee ugu horreysay ee maamulkiisa. Tani waxay dhaaftay miisaaniyada loo qoondeeyay 2023 36%, sida ay sheegtay GovSpend, oo ah goob tignoolajiyada madaniga ah oo kormeeraysa kharashaadka dawlada.
Madaxa shaqaalaha Femi Gbajabiamila ayaa sheegay in fulinta xayiraada safarka ku meel gaadhka ah ay si wax ku ool ah u dhimi doonto kharashaadka inta lagu jiro dhibaatooyinka dhaqaale ee jira iyadoo la hubinayo in hawlaha maamulku ay sii jiraan.
Laga bilaabo bisha soo socota, marka mamnuuciddu ay dhaqan gasho, saraakiisha dawladda Nigeria waxaa looga baahan doonaa inay helaan oggolaanshaha madaxweynaha ugu yaraan laba toddobaad ka hor intaanay qaadin safarro caalami ah oo loo arko inay daruuri yihiin.
Madaxweyne Tinubu ayaa meesha ka saaray kabimadii shidaalka ee dalka ugu dadka badan Afrika, taasoo keentay inuu kordho kharashka nolosha iyo gaadiidka. Go'aankani wuxuu qayb ka ahaa dib-u-habaynta dhimista miisaaniyad-yarida. Intaa waxaa dheer, qiimo-dhaca lacagta gudaha, naira, ayaa keentay in qiimaha badeecadaha sare u kaco. Taasi waxay keentay in mudaharaadyo baahsan ay ka dhacaan waddooyinka iyo shaqo joojin guud oo dalka oo dhan ah oo ay soo abaabuleen ururrada shaqaalaha. Waxaa xusid mudan in dalka uu sidoo kale la tacaalayo arrimaha argagixisada.
