UNESCO, Midowga Afrika iyo Itoobiya waxay kudayasho mudan ka qaateen Xorriyadda Saxaafadda Adduunka?

Diyaaradda Ethiopian Airlines, ayaa loo doortay inay si rasmi ah u qaaddo Shirka Caalamiga ah ee Maalinta Xorriyadda Saxaafadda Adduunka 2019 oo lagu qaban doono Addis Ababa inta u dhaxaysa May 1-3, 2019.

Shirkani ma aha mid muran la’aan ah, hase yeeshee. Sida laga soo xigtay suxufiyiinta aan xuduuda lahayn, eedeymaha argagixisanimada ayaa si habaysan loogu isticmaalay suxufiyiinta tan iyo markii uu dhaqan galay sharciga argagixisanimada 2009. Eedeymahan ayaa ah kuwa lagu xukumo xabsi dheer, waxaana ay u ogolaanayaan mas’uuliyiinta in ay xabsiga ku sii hayaan suxufiyiinta iyaga oo aan maxkamad la soo taagin muddo dheer. Ma jiro wax horumar ah oo la taaban karo tan iyo markii la nadiifiyey ee horseeday in la xidho lix wargeys sannadkii 2014 oo ku dhawaad ​​30 suxufi u kaxaystay musaafuris. Taas beddelkeeda, lix bilood oo kale oo xaalad degdeg ah ayaa lagu dhawaaqay bishii Febraayo 2018, taas oo ay dawladdu mar kale u adeegsan karto xadhigga saxafiyiinta dhaliila iyo mamnuucidda dadweynaha inay daawadaan ama dhegaystaan ​​warbaahinta qaarkeed. Internetka iyo shabakadaha bulshada ayaa inta badan go'an halka hanjabaado jireed iyo mid afka ah, tijaabooyin aan loo meel dayin, iyo xukunno dhamaantood loo isticmaalo in lagu aamusiyo warbaahinta.

Shirkan ayaa waxaa si wada jir ah u soo qaban qaabiyay Hay’adda UNESCO, Midowga Afrika iyo Dowladda Itoobiya oo halku-dhiggiisu yahay 'Media for Democracy: Suxufinimada iyo Doorashooyinka Waqtiyada Jaahwareerka'.

Af hayeenka UNESCO Roni Amerlan ayaa yiri: “ Dalabka ay dalalku ugu yabooheen in ay martigeliyaan Maalinta Xorriyadda Saxafada Adduunka waxa ay calaamad u tahay sida ay u aqoonsan yihiin qiimaha ay u leedahay xuquuqda saxaafadda iyo xorriyadda hadalka.

Waxa aynu in badan ku qaban jirnay munaasibado lagu xusayo maalinta saxaafada aduunka wadamada ku jira kala guurka, mana u malaynayno in aynu ku xad-gudno taageeradayada aqoonsiga xoriyada saxaafada iyo ka qayb galka xafladan wacyi galinta ah ee wadamada ku jira kaalinta kowaad ee hay’adaha samafalka. .

Sannad kasta 3-da May waa maalin loo dabaaldego mabaadi’da aasaasiga ah ee xorriyadda saxaafadda, in la qiimeeyo xorriyadda saxaafadda adduunka oo dhan, lagana difaaco saxaafadda weerarrada ka dhanka ah madax-bannaanidooda, laguna maamuuso suxufiyiinta naftooda ku waayey hawlahooda shaqo. xirfad. Maalinta Xorriyadda Saxaafadda Adduunka waxaa ku dhawaaqay Golaha Guud ee Qaramada Midoobay 1993 ka dib a Talo soo jeedintii laga soo saaray fadhigii lix iyo labaatanaad ee Shirweynaha Guud ee UNESCO 1991. Tani waxay iyaduna jawaab u noqotay baaq ka soo yeedhay saxafiyiin Afrikaan ah oo 1991-kii soo saaray astaanta taariikhiga ah. Bayaanka Windhoek(link waa dibadda) ku saabsan jamacnimada warbaahinta iyo madaxbannaanida.

Udub-dhexaadka waajibaadka UNESCO waa xorriyadda saxaafadda iyo xorriyadda hadalka. UNESCO waxay aaminsan tahay in xoriyaadkani ay ogolaanayaan isfahamka labada dhinac si loo dhiso nabad waarta.

Waxay u adeegtaa sidii munaasabad lagu wargelinayo muwaadiniinta ku xad-gudbida xorriyadda saxaafadda - xusuusin in tobannaan waddan oo adduunka ah, daabacaadaha la faafreebo, la ganaaxo, la joojiyo oo la xiro, halka saxafiyiinta, tifaftirayaasha iyo daabacayaasha la dhibaateeyo, la weeraro, la xiro iyo xitaa la dilay.

Waa taariikh la dhiirigelinayo, lana horumarinayo hindiseyaal lagu taageerayo xorriyadda saxaafadda, iyo in la qiimeeyo xaaladda xorriyadda saxaafadda ee adduunka oo dhan.

3 May waxay u dhaqmi kartaa sidii xasuusin dawladaha baahida loo qabo in la ixtiraamo sida ay uga go'an tahay xorriyadda saxaafadda iyo sidoo kale waa maalin ay mihnadlayaasha warbaahinta ka fikiraan arrimaha xorriyadda saxaafadda iyo anshaxa xirfadeed. Si la mid ah sida muhimka ah, Maalinta Xorriyadda Saxaafadda Adduunka waa maalinta taageerada warbaahinta kuwaas oo bartilmaameed u ah xakameynta, ama baabiinta, xorriyadda saxaafadda. Sidoo kale waa maalin lagu xasuusan doono wariyaashii naftooda ku waayay sheeko raadis.

Xuska 26-aad ee Maalinta Xorriyadda Saxaafadda Adduunka ayaa waxaa si wada jir ah u soo qaban qaabiyay Hay’adda UNESCO, Guddiga Midowga Afrika iyo Dowladda Federaalka Itoobiya. Munaasabadda ugu weyn waxay ka dhici doontaa Addis Ababa, 1 - 3 May ee Xarunta Midowga Afrika. Mawduuca sanadkan"Media for Democracy: Journalism and Elections in times of Disinformation"  waxa uu ka hadlayaa caqabadaha hadda ay warbaahinta kala kulmaan doorashooyinka, iyada oo ay weheliso kartida saxaafaddu u leedahay taageeridda hababka nabadda iyo dib-u-heshiisiinta.

Maalinta Saxaafadda Adduunka ayaa sidoo kale laga xusayaa caalamka oo dhan. Dalal badan ayaa laga qabanqaabin doonaa munaasabado lagu wacyigelinayo muhiimadda ay leedahay xorriyadda saxaafadda iyo badqabka suxufiyiinta. Macluumaad dheeraad ah oo ku saabsan dhacdooyinka ayaa dhawaan laga heli doonaa Khariidadda Dhacdooyinka.

Maadaama ay tahay hay'adda Qaramada Midoobay oo leh amar gaar ah si kor loogu qaado "ku socodka xorta ah ee fikradaha eray iyo muuqaal", UNESCO waxay ka shaqeysaa sidii ay u kobcin lahayd warbaahin xor ah, madax-bannaan iyo jamac ah iyo badbaadada saxafiyiinta.

Sida side rasmiga ah, Ethiopian-ku waxa ay siin doontaa adeegga gaadiidka cirka 1000-1500 ka qaybgalayaasha kuwaas oo Addis Ababa uga iman doona adduunka oo dhan.

Madaxa shirkadda Ethiopian Airlines, Mr. Tewolde GebreMariam, ayaa yiri, “Waxaa sharaf noo ah in naloo doortay in aan u adeegno sida rasmiga ah ee shirka caalamiga ah ee Maalinta Xorriyadda Saxaafadda Adduunka ee sanadkan. Waxaan aad ugu faraxsanahay inaan ka mid noqono qadiyadan sharafta leh ee la doonayo in lagu hormariyo xoriyada saxaafada ee aduunka.

Shirkaan oo ka furmaya xarunta Midowga Afrika ayaa waxaa ka qeyb galaya qeybaha kala duwan ee warbaahinta caalamka, kuwa heer gobol iyo heer qaran, mas’uuliyiin sarsare oo ka tirsan dowladda, saxafiyiin ka kala socda dalalka caalamka.

https://en.unesco.org/commemorations/worldpressfreedomday