Komishanka Yurub ayaa ka fiirsanaya cashuurta shidaalka duulista ee loo malaynayo inay hoos u dhigayso qiiqa kaarboonka boqolkiiba 11 oo ay ku yeelato saamayn "aan taagnayn" shaqooyinka iyo dhaqaalaha. Laakiin khubarada ayaa sheegaya in ay yeelan doonto saameyn fog.
Sida laga soo xigtay warbixin sir ah oo EC ah, canshuuraha gaaska duulista ee lagu iibiyo Yurub waxay dhimaysaa qiiqa hawada 16.4 milyan metrik ton oo CO2 ah sannadkii. Waxa ay sheegtay in haddii la dalbado cashuur dhan 330 Yuuro 1,000 litir oo gaasta ah (taas oo ah heerka cashuur bixinta ugu yar ee EU-da ee shidaalka) ay keenayso in qiimaha tigidhku korodho boqolkiiba 10 iyo boqolkiiba 11 hoos u dhaca tirada rakaabka. Waxay sidoo kale horseedi doontaa hoos u dhac boqolkiiba 11 ah qiiqa kaarboonka.
Soo rogida cashuurtu waxa hubaal ah in ay horseedi karto in la dhimo duullimaadyada taas oo keeni doonta in la dhimo shaqaalaha diyaaradaha, ayuu yidhi Elmar Giemulla, oo ah khabiir hormuudka ka ah sharciga hawada iyo taraafikada ee jaamacadda Berlin University of Technology's Institute of Aeronautics and Astronautics. Wuxuu sheegay in qofna, si kastaba ha ahaatee, uusan xisaabin karin tirooyinka saxda ah, isagoo leh "taasi waa mala-awaal."
Duulimaadyadu aad bay ugu nugul yihiin qiimaha shidaalka sababtoo ah waxay saamaysaa hawshooda oo dhan, ayuu yidhi khabiir kale oo amniga duulista ah Jacques Astre. Wuxuu sheegay in heerka canshuur kordhinta ay muujin doonto "haddii ay kordhiyaan qiimaha tigidhada oo ku dhaca macaamiisha waxayna saameyn doontaa gaadiidka rakaabka ee tirada."
"Marka, runtii waxay kuxirantahay inta ay le'eg tahay canshuurtu sababtoo ah waxay leedahay saameyn fog, maahan kaliya shirkadaha diyaaradaha, laakiin sidoo kale rakaabka," Astre ayaa sharaxay.
Canshuurta duulista ee heerka EU, gaar ahaan shidaalka iyo VAT dhammaan, gaar ahaan tigidhada, ayaa noqotay mowduuca ugu weyn ee doodaha Yurub waayadan. Tirakoobyada ayaa muujiyay in isu socodka rakaabka ee isku xidhka madaarada Yurub uu kordhay in ka badan boqolkiiba lix sannadkii hore, taas oo tirada guud ee rakaabka isticmaasha garoomada Yurub ka dhigaysa rikoodh cusub oo ah 2.34 bilyan.
"Haddii bartilmaameedka habkan (canshuurta duulista) ay tahay in la dhimo tirada rakaabka markaas waxay haystaan fursad wanaagsan oo ay sidaas ku sameeyaan," ayuu yiri Giemulla. Sida laga soo xigtay isaga, tallaabadan oo kale ayaa hubaal ah in ay cadaadis badan saari doonto warshadaha duulista. Waxay u baahan doontaa in wax laga beddelo dhammaan heshiisyada laba geesoodka ah maadaama ay ka soo horjeedo Heshiiskii Chicago ee 1994 kaas oo ka hortagaya canshuuraha shidaalka diyaaradaha. Taas lama samayn karo hal habeen, waxay u baahan tahay wakhti, ayuu yidhi.
Khabiirka ayaa xasuusiyay in ka qayb qaadashada duulista hawada kaarboonka ay tahay ku dhawaad boqolkiiba saddex dhammaan qiiqa kaarboonka. Markaa, haddii qof, oo ay ku jirto EC uu jeclaan lahaa inuu yareeyo qiiqa kaarboonka, ayuu yidhi, waxaa jira meelo kale oo badan oo dhaqaalaha ah oo ay tahay in sidoo kale la canshuuro.
"Waa ay fududahay in dadweynaha guud ahaan ay u dagaallamaan duulista sababtoo ah dad badan duulista ayaa weli calaamad u ah dadka hodanka ah ee awoodi kara duulimaadka taas oo ah nacasnimo sababtoo ah kororka duulista ayaa muujisay in dhammaan heerarka bulshadu ay suurtogal u tahay inay duulaan." khabiirku waxa uu yidhi.
Waxa uu intaa ku daray in duulistu ay tahay gaadiid guud oo la mid ah waaxda baabuurta iyada oo ay ku kala duwan yihiin in qaybta baabuurtu ay wax badan ku kordhiso qiiqa kaarboonka. "Marka, haddii wax la sameeyo si loo yareeyo qiiqa kaarboonka waxaa jira meelo kale oo badan oo ay tahay in marka hore la canshuuro," ayuu yiri khabiirku.
